Model roketlerde kullanılan malzemeler nelerdir,nasıl üretilir,nasıl temin edilir,dayanımları nelerdir,bu malzemelerden nasıl gövde üretimi yapılır gibi sorular model roketçilik ile ilgili çalışma yürüten arkadaşların şu sıralar çok sık sorduğu sorulardan bazıları.
Bizde bu yazımızda model roket üretiminde hangi malzemeler kullanılıyor ,avantajları ve dezavantajları nelerdir gibi sorulara yanıt vericez.
Öncelikle model roketçilik de gövde,kanat,burun roketin dış vücudunu oluşturan parçaların üretiminde en fazla kullanılan malzemelerden bazılarını sayacak olursak şüphesiz Fiber Glass, Karbon fiber, Alüminyum veya Kartonlar gelmektedir.Gelin hadi bu malzemelerin sırayla avantajlarını ve dezavantajlarını inceleyelim.
- FİBER GLASS (CAM ELYAF)
Fiber glass kumaş malzeme camın nano boyutlarda iplik haline getirilerek kumaş oluşturulmasından meydana gelir ve kompozit malzemeler sınıfında yer alır.Kumaş halinde ki cam elyafa,epoksi reçine ile ıslatılarak istenilen form verilebilir.Lakin uygun bir kalıp kullanılması gerekir.Cam elyaf malzeme model roketlerin gövdesi,kanadı,veya burnu olarak kullanılmaktadır.Model roketler özel tasarımlara sahip oldukları için bu özel ölçülere sahip malzemeler çoğunlukla piyasada bulunmamaktadır bu yüzden cam elyaf gibi kompozit malzemeleri istediğimiz ölçülere göre üretebiliriz ,tabi gerekli kalıpları bulduğumuz taktirde!
AVANTAJLARI:
- Cam elyaf kumaş kolaylıkla temin edilebilir,internetten kolayca sipariş verebilirsiniz.
- Kompozit malzeme olduğu için mukavemeti oldukça fazladır.
- Uygun kalıplar kullanıldığı taktirde istediğiniz üretimi yapabilirsiniz.
- Aynı boyutlardaki metallere göre çok daha hafiftir.
- Sinyal geçirmeme gibi sorunu yoktur.
- Isıya dayanıklı değildir,içerisinde ki epoksi reçine yüzünden yanma özelliği kazanır.
DEZAVANTAJLARI:
- Karton borulara göre pahalıdır ancak sağladığı faydanın yanında maliyeti çok daha ucuza gelir.
- Epoksi reçine ile kullanılması gerektiği için kalıplama sürecinde ortalığı kirletecektir.
- Genel itibarla hafif bir malzemedir ancak özel bir ağırlıkta üretim yapmak istiyorsanız kumaş içerisinde ki fazla epoksiyi almak için kalıbı ekstra vakumlamanız gerekmektedir.
- Özel bir ağırlıkta gövde,burun veya kanat istiyorsanız bu kütleyi ayarlamak zor olacaktır çünkü kumaşı ıslatan epoksi ağırlığı hesapları biraz karıştırır ve aynı durum üretilen malzemenin et kalınlığı için de aynıdır.
- Eğer epoksi miktarı kalıbın her yerine eşit miktarda dağıtılmadığı sürece ürünün yüzeyi düzensiz olacaktır.
KARBON FİBER :
Nano boyutlardaki karbon ipliklerden kumaş halinde üretilmesi sonucu karbon fiber kumaşlar ortaya çıkmıştır. Kompozit malzeme sınıfında olduğu için mukavemet dayanımı oldukça yüksektir.Kompozit malzemeler sınıfında yer aldığı için avantaj ve dezavantajları genel itibari ile fiber glass ile aynıdır.
AVANTAJLARI:
- Oldukça hafifi olan cam elyafa göre çok daha hafif ve mukavemetli.
- Temini de oldukça basittir,internetten kolayca sipariş verebilirsiniz.
- Uygun kalıplar kullanıldığı sürece istediğiniz üretimi yapabilirsiniz.
- Üretim sonunda cam elyafa göre daha parlak ve kaliteli bir yüzeye sahip olur.
DEZAVANTAJLARI:
- Cam elyafa göre pahalıdır.
- Cam elyafta ki üretim zorluklarının aynıları karbon fiber içinde geçerlidir.
- Cam elyaftan farklı olarak sinyal geçirgenliği yoktur.İçerisine koyacağınız bilgisayar veya anten tarzı sinyal ileten veya alan cihazların sinyallerine mani olacaktır.
- İçerisindeki karbondan dolayı üzerine gelen sinyalleri yansıtır,içerisinden sinyal gönderildiği taktirde ise faraday kafesi oluşturarak sinyalin dışarı çıkmasına mani olur.
- Eğer karbon fiber bir gövde kullanmak isterseniz haberleşme için antenleri gövde dışarısına çıkarmanız gerekecek.
- Bu yüzden dolayı karbon fiber malzeme daha çok burunlarda veya kanatlarda kullanılır.
- Isıya dayanıklı değildir,içerisinde ki epoksi reçine yüzünden yanma özelliği kazanır.
ALÜMİNYUM:
Alüminyum gövde,kanat veya burun kullanımı da kompozit malzemelere nispeten oldukça fazladır.Bu kadar fazla kullanılmasının sebebi şüphesiz dayanıklı bir yapıya sahip olması ve daha çok hazır olarak temin edilebiliyor olmasıdır.Ama şöyle bir durum var ki eğer alüminyum gövde kullanılmak istenirse piyasadaki hazır borular kullanılmak zorundadır.Özel bir ölçünüz veya et kalınlığınız varsa alüminyum bir çubuk alıp tornalatmanız gerecek yada alüminyum levha alıp önce yuvarlatıp daha sonra açık olan uçlarını kaynatmanız gerecek ki böyle bir durumda da kaynak düzgün yapılmadığı sürece boru yamuk duracaktır.Kısacası gövde imalatı ile uğraşmak istemiyorsanız alüminyum boruları alıp gövde olarak kullanabilirsiniz lakin et kalınlığı ve boy konusunda çok fazla bir seçeneğiniz olmayacaktır.Aynı şekilde burun veya kanat üretimi için kullanmak isterseniz imalat konusunda bir miktar zorluk bekliyor diyebiliriz.Burun malzemesi için alüminyum kullanmayı tercih ederseniz sanayide ‘sıvama’ denilen bir yöntem ile burun kalıbınız kullanılarak burnunuz imal edilir.
AVANTAJLARI:
- Oldukça mukavemetlidir.
- Isıya dayanıklıdır.
- Üzerine vida,çivi vb. delici aletler ile kolayca işlem yapabilir,kılavuz açabilirsiniz.
DEZAVANTAJLARI:
- Aynı hacimdeki cam elyaf,karbon fiber ve kartona göre daha ağırdır.
- İstediğiniz ölçülerde bulmanız çok zordur.
- Eğer alüminyum bir gövde kullanacaksanız tasarımınızı piyasadaki standart ölçülere göre yapmanız size kolaylık sağlar bu durumda ise tasarımızı kısıtlamak zorunda kalmış olursunuz.
- Özel üretim yapmak isterseniz de ciddi bir sanayi ekipmanına ve iş gücüne ihtiyacınız olacak .
- Piyasada ki standartları kullandığınız taktirde maddi açıdan daha ucuz, özel üretimler yapmak istediğinizde ise torna,lazer kesim,router gibi sanayi makineleri yüzünden daha pahalı bir bütçeyle karşı karşıya kalmış olursunuz.
- Karbon fiber için geçerli olan sinyal geçirmeme sorunu alüminyum içinde geçerlidir.Alüminyum kullanıldığı taktirde antenlerinizi gövde,burun veya kanat dışına çıkarmanız gerekecektir.
KARTON BORU:
Model roketlerde karton kullanımı daha çok gövde de rastlanılabilir bir durumdur.Kanatlarda veya burunda karton kullanımı çok nadirdir ve anlık yüksek ivmelenmeye kanat veya burun dayanmayacaktır.Kolay temin edilebilir olması veya bir kırıma uğraması durumunda kaybedilecek kartonun maddi açıdan çok fazla bir kayıba neden olmamasından dolayı tercih edilen malzemeler arasındadır.
AVANTAJLARI:
- Maddi olarak oldukça uygundur.
- Kolay temin edilir,internetten kolayca sipariş verilebilir.
- Herhangi bir imalata ihtiyaç yoktur.
- Sinyal iletiminde bir sorun çıkarmaz.
- Katman katman olan yapıları sayesinde,içten veya dıştan bir yanma olursa sadece yanan yüzeyin olduğu yerde deformasyon olacak ve arka tarafında yanma olmayacaktır.
- Bir nevi ısı izolasyonu görevi yapar.
DEZAVANTAJLARI:
- Mukavemet olarak diğer malzemelere göre çok zayıftır.
- Herhangi bir darbede yüzeyi üzerinde deformasyonlar olup roketin aerodinamik yapısını bozabilir.
- Su veya nemden kolayca etkilenebilir.
- Gövde dışında kanat veya burun olarak kullanımı pek yaygın değildir.İstenilen ölçüde bir burun veya kanat üretimi yapmak zordur.
Yaygın olarak kullanılan bu 4 malzemenin dışında ABS veya PLA filament,pleksi ,poliamid gibi bir kaç malzeme daha roketlerin burun kanat veya gövdesi olarak kullanılabilir. Lakin hepsinin bir birine göre avantajları ve dezavantajları olduğu için biz size avantajı diğer malzemelere göre daha fazla olan ve en yaygın kullanılan 4 malzemenin kullanımını anlatma gereği duyduk.Aklınızda soru işareti olan kısımları veya başka bir malzemenin kullanımı hakkında bilgi almak isterseniz yorumlarda belirtebilirsiniz.
